De zon en de zee springen bliksemend open:
waaiers van vuur en zij;
langs blauwe bergen van de morgen
scheert de wind als een antilope
voorbij.
zwervende tussen fonteinen van licht
en langs de stralende pleinen van ’t water
voer ik een blonde vrouw aan mijn zij,
die zorgloos zingt langs het eeuwige water
een held’re, verruk-lijk-meeslepende wijs:
‘Het schip van den wind ligt gereed voor de reis,
de zon en de maan zijn sneeuwwitte rozen,
de morgen en nacht twee blauwe matrozen –
wij gaan terug naar ’t Paradijs’.
Het zit er allemaal in. Wind, water en liefde, de ingrediënten die belangrijk zijn. Egon en ik vinden het gedicht vooral mooi.
Als je het leest zie je de zon op het bewegende water weerkaatsen. Er zit power in het gedicht en liefde.
Bovendien hebben we een bijzondere herinnering aan het gedicht omdat Elly, Egon’s moeder, het voordroeg tijdens ons huwelijk in 2000. Het was een bijzonder moment en het gedicht sloot naadloos aan bij het blije gevoel van die feestdag.
Dus toen we de boot kochten waren we er snel uit. In Paradise Regained komt onze liefde voor elkaar en voor het zeilen samen.
We hebben het paradijs eerlijk gezegd nog niet verloren, dus ‘regained’ is wellicht iets dat vooruitloopt op een fase in de toekomst die we niet hopen mee te maken. Maar die in ieder leven misschien onvermijdelijk is.
Het gedicht schijnt te verwijzen naar het 10 boekdelen tellende epische gedicht van John Milton ‘Paradise Lost’. Geschreven rond 1660. Later schreef Milton ‘Paradise Regained’. Voor de liefhebber meer hierover:
Onze paden kruisen zich bijna. Op onze route langs de Franse westkust komen we terecht op het eiland Belle Île. Daar ontdekken we dat het leven van Marsman daar vlakbij tot een tragisch einde kwam. Iets ten zuiden van het eiland, positie 47°10’ N. en 03°35’ W is hij verdronken.
Marsman werd geboren in Zeist in 1899. Toevallig ook de plaats waar ik ben opgegroeid. Hij werd schrijver en dichter. Je kent hem vast wel van de dichtregels: ‘Denkend aan Holland zie ik brede rivieren traag door oneindig laagland gaan.’
Marsman reisde veel en woonde langere tijd in het buitenland. In 1939 woonde hij in Frankrijk in Saint-Romain in de Bourgogne.
Toen de tweede wereldoorlog uitbrak bezette Duitsland in korte tijd een groot deel van de Franse Kanaalkust.
De Franse regering onder leiding van Reynaud werd aan de kant gezet. Op 10 juni 1940 kwam er een einde aan de Derde Republiek.
Petain gaf Frankrijk over aan de Duitsers en vestigde een autoritaire militaire regering vanuit Vichy. Tot grote ergernis van Reynaud en De Gaulle die voor Frankrijk hadden willen vechten.
Marsman, die ooit positief tegenover het fascisme stond, had inmiddels gezien dat de uitkomst van een fascistische staat geen goed nieuws was.
Hij vreesde nu de Duitse overheersing en vluchtte samen met zijn vrouw Rien. Op 19 juni stapten zij in Bordeaux aan boord van het stoomvrachtschip Berenice van de K.N.S.M. om koers te zetten naar Falmouth. Aan boord waren 22 passagiers en 27 bemanningsleden.
Nog een bijzonderheid is het dat mijn grootvader die vroeger bij de K.N.S.M. werkte ook op de Berenice heeft gevaren.
Het schip is in de nacht van 20 op 21 juni door een Duitse onderzeeër getorpedeerd. Hendrik Marsman kwam daarbij om het leven. Zijn vrouw Rien werd gered en opgepikt door de kustvaarder Nettie die met de Berenice opvoer.
Marsman schreef veel gedichten waarin dood en water een rol speelden. Toeval of iets anders?
